Please select a page template in page properties.

Privacy paradox

De ‘privacy-paradox’ is het fenomeen waarbij mensen zeggen dat ze privacy hoog in het vaandel hebben staan, maar in hun gedrag hun persoonsgegevens zonder veel afwegingen inruilen voor ‘gratis’ producten en diensten of geen maatregelen nemen om hun privacy te beschermen.

‘Privacy is dead’ (Daniel J. Solove)

Solove

Hoogleraar Rechten aan de George Washington University Law School Daniel J. Solove noemt de ‘privacy-paradox’ echter een mythe die is ontstaan door een verkeerde logica. Solove geeft aan dat mensen beslissingen nemen over persoonlijke privacy-risico's in zeer specifieke contexten. Hij stelt dat de opvattingen over privacy-risico’s of over de waarde die men aan privacy hecht vaak juist veel algemener van aard zijn. Deze twee niveaus - risico’s in specifieke context en in het algemeen - lopen bij de privacy-paradox dus door elkaar, stelt Solove.

Het recht om zelf te kunnen beslissen over je eigen persoonsgegevens, het recht zelf te kunnen bepalen welke persoonlijke gegevens we met wie delen, voor welk doel en voor hoe lang; dat heet de ‘informationele privacy’. En als dat voor de ene persoon betekent dat hij dagelijks video’s met gevoelige persoonsgegevens op social media plaatst, dan is dat prima. Hiermee heeft deze persoon niet meer of minder recht op ‘privacy’; juist het feit dat deze persoon zelf keuzes kan maken in wat hij of zij wel of niet deelt met anderen is ‘privacy’. Ieder mens bepaalt dus zelf de mate van privacy die men wenst. Er ontstaan privacy-issues indien mensen niet weten dat hun persoonsgegevens buiten hun eigen keuzes om worden verzameld of gedeeld.

 

In de spotlight


Koppie Koppie

Een tot de verbeelding sprekend voorbeeld is de Koppie Koppie website waar je koffiemokken kon bestellen met random foto’s van minderjarige kinderen die afkomstig zijn van Flickr. Koppie Koppie is een project van ontwerper Yuri Veerman en journalist Dimitri Tokmetzis. Het maakt onderdeel uit van de bewustwordingscampagne Iedereen Spion, een initiatief van SETUP Utrecht.

 

Formeel hadden de mensen die foto’s van hun kinderen hebben gepost op Flickr, als zij de terms of service van Flickr zouden hebben gelezen, die echter zo zijn geschreven dat ze in de praktijk niet gelezen worden (lang, technisch taalgebruik) dat foto’s op Flickr mogen worden hergebruikt door derden, ook voor commerciële doeleinden. Het Koppie Koppie voorbeeld toont aan dat een gebrek aan transparantie over privacyrisico's bij de dienst Flickr kan leiden tot een privacy-issue. De ouders stellen deze foto’s niet bewust ter beschikking voor de verkoop van koffiemokken door derden met foto’s van hun minderjarige kind.

Testmateriaal van GGD's in Abu Dhabi

In september 2020 ontstond er commotie toen testmateriaal, verzameld door de GGD’s, naar Abu Dhabi, in de Verenigde Arabische Emiraten, werd gestuurd omdat de labs in Nederland de werkdruk niet meer aankonden. Uiteindelijk bleek de verwerking in Abu Dhabi ook niet geheel in orde te zijn, maar werd met het argument 'overmacht' toch doorgezet.

Het testmateriaal zelf zijn geen gegevens, maar leiden tot persoonsgegevens. Zelfs tot gezondheidsgegevens, dus een bijzondere categorie van persoonsgegevens betreft die extra bescherming vereist. Het afnemen van het testmateriaal is een privacy onderwerp in bredere zin, dus breder dan alleen de ‘informationele’ kant er van. Het valt in eerste instantie onder Artikel 11 van de Nederlandse Grondwet: Onaantastbaarheid lichaam. Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam. In de uitleg van dit artikel staat duidelijk: 

Dit artikel hoort bij artikel 10 (Recht op privacy). Iedereen is de baas over zijn eigen lichaam. De overheid mag niets met je lichaam doen, als je dat niet wilt. Ook anderen mogen niets met je lichaam doen, als je dat niet wilt. Niemand mag je bijvoorbeeld pijn doen. Ook mag niemand je medicijnen geven, als je dat niet wilt. Zelfs medische keuring, of het knippen van je haren mag niet, als je daarvoor geen toestemming geeft.

Voor de verdere bescherming van het ‘respect voor en de waarborg van de menselijke waardigheid’ is onder andere de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) opgesteld.